×

กรุณาใส่รหัสผ่าน

×

แก้ไข index.html

ช่องแคบฮอร์มุซ: เส้นเลือดใหญ่แห่งพลังงานโลก

สำรวจความสำคัญทางยุทธศาสตร์ของช่องแคบฮอร์มุซต่อการขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติเหลวทั่วโลก และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นหากเกิดการปิดกั้น

ความสำคัญของช่องแคบฮอร์มุซ

ช่องแคบฮอร์มุซ (Strait of Hormuz) เป็นเส้นทางเดินเรือที่มีความสำคัญอย่างยิ่งยวดต่อเศรษฐกิจโลก เป็นจุดคอขวดทางยุทธศาสตร์ที่เชื่อมต่ออ่าวเปอร์เซียกับอ่าวโอมานและทะเลอาหรับ ตั้งอยู่ระหว่างอิหร่านทางตอนเหนือและโอมานทางตอนใต้ ด้วยความกว้างเพียง 33 กิโลเมตรในจุดที่แคบที่สุด และมีช่องทางเดินเรือที่จำกัดเพียง 3 กิโลเมตรต่อทิศทาง ทำให้ช่องแคบนี้เป็นเส้นทางเดียวที่เรือขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) จำนวนมหาศาลจากประเทศผู้ผลิตในอ่าวเปอร์เซียสามารถออกสู่มหาสมุทรโลกได้.

ศูนย์กลางการขนส่งพลังงาน

โดยเฉลี่ยแล้ว ประมาณ 20-21% ของปริมาณน้ำมันดิบและก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) ที่ผลิตได้ทั่วโลก จะต้องถูกขนส่งผ่านช่องแคบฮอร์มุซในแต่ละวัน ซึ่งคิดเป็นปริมาณมหาศาลที่หล่อเลี้ยงอุตสาหกรรมและชีวิตประจำวันของผู้คนทั่วโลก [5, 12]

การพึ่งพาของประเทศผู้ผลิต

ประเทศผู้ส่งออกน้ำมันและก๊าซธรรมชาติรายใหญ่ในอ่าวเปอร์เซีย เช่น ซาอุดีอาระเบีย, อิหร่าน, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, คูเวต, กาตาร์ และอิรัก จำเป็นต้องใช้ช่องแคบฮอร์มุซเป็นเส้นทางหลักในการส่งออกพลังงานสู่ตลาดโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งไปยังประเทศในเอเชีย เช่น จีน, อินเดีย, ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ [3, 5, 11]

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลก

การหยุดชะงักของการขนส่งผ่านช่องแคบฮอร์มุซ ไม่ว่าจากการปิดกั้นโดยตรงหรือความขัดแย้งทางทหาร จะส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อเศรษฐกิจโลก ทำให้ราคาน้ำมันและก๊าซพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ก่อให้เกิดภาวะเงินเฟ้อ และอาจนำไปสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอย [2, 3, 4]

ปริมาณการขนส่งและสถิติสำคัญ

แผนที่ช่องแคบฮอร์มุซ
แผนที่แสดงที่ตั้งและเส้นทางเดินเรือของช่องแคบฮอร์มุซ
  • ปริมาณน้ำมันที่ขนส่งต่อวัน

    ประมาณ 20.3 - 20.9 ล้านบาร์เรลต่อวัน [1, 8, 12]

  • สัดส่วนการขนส่งน้ำมันทั่วโลก

    ประมาณ 20% ของการค้าน้ำมันทางทะเลทั่วโลก [1, 2, 5, 11, 12]

  • สัดส่วนการขนส่ง LNG ทั่วโลก

    ประมาณ 1 ใน 5 ของก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) ทั่วโลก [2, 11]

  • ผู้ส่งออกหลัก

    ซาอุดีอาระเบีย, อิหร่าน, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, คูเวต, กาตาร์, อิรัก [3, 5, 11]

ประวัติความตึงเครียดและการข่มขู่ปิดช่องแคบ

ช่องแคบฮอร์มุซเป็นพื้นที่ที่มีความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์สูง และอิหร่านได้เคยข่มขู่ที่จะปิดช่องแคบนี้หลายครั้งเพื่อตอบโต้แรงกดดันจากนานาชาติ โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา แม้ว่าอิหร่านจะยังไม่เคยปิดช่องแคบนี้อย่างสมบูรณ์ แต่การข่มขู่ดังกล่าวก็เพียงพอที่จะสร้างความปั่นป่วนและความกังวลต่อเสถียรภาพพลังงานและเศรษฐกิจโลกได้แล้ว

สงครามเรือบรรทุกน้ำมัน (1980-1988)

อิรักและอิหร่านโจมตีเรือบรรทุกน้ำมันของกันและกัน เพื่อบ่อนทำลายการส่งออกพลังงานของฝ่ายตรงข้าม แม้จะมีการโจมตีเรือ แต่ทั้งสองฝ่ายหลีกเลี่ยงการปิดช่องแคบโดยตรง [5, 6]

การขู่ปิดเพื่อตอบโต้มาตรการคว่ำบาตร (2018)

หลังสหรัฐฯ ถอนตัวจากข้อตกลงนิวเคลียร์ JCPOA อิหร่านขู่ว่าจะปิดช่องแคบฮอร์มุซ หากถูกคว่ำบาตรอย่างรุนแรง [6]

การโจมตีโรงงานนิวเคลียร์และการตอบโต้ (2025)

หลังสหรัฐฯ โจมตีโรงงานนิวเคลียร์ของอิหร่าน รัฐสภาอิหร่านได้อนุมัติมาตรการปิดช่องแคบฮอร์มุซ ซึ่งรอการตัดสินใจขั้นสุดท้ายจากสภาความมั่นคงแห่งชาติสูงสุด [2, 4, 9]

กลยุทธ์การคุกคามของอิหร่าน

อิหร่านมีศักยภาพในการขัดขวางการเดินเรือผ่านช่องแคบฯ ด้วยอาวุธ เช่น ทุ่นระเบิด, จรวด, โดรน และเรือเร็วโจมตี ซึ่งถูกมองว่าเป็นเครื่องมือยับยั้งและตอบโต้ต่อสหรัฐฯ, อิสราเอล และรัฐอ่าวอาหรับ [7]

ผลกระทบหากช่องแคบฮอร์มุซถูกปิด

ราคาน้ำมันพุ่งสูง

การปิดช่องแคบจะทำให้ปริมาณน้ำมันในตลาดโลกลดลงอย่างมาก ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบอาจพุ่งทะลุ 100-200 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อบาร์เรล และทำให้เกิดภาวะเงินเฟ้อทั่วโลก [1, 3, 7, 12]

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลก

ต้นทุนพลังงานที่สูงขึ้นจะส่งผลกระทบต่อภาคการผลิต การขนส่ง และภาคเกษตร ทำให้ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคสูงขึ้น และอาจนำไปสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอย [2, 4]

ความมั่นคงทางพลังงาน

ประเทศที่พึ่งพาการนำเข้าน้ำมันและ LNG จากตะวันออกกลาง เช่น ไทย จะประสบปัญหาขาดแคลนพลังงาน และค่าไฟฟ้าอาจสูงขึ้น [7, 10, 11]

การรับมือและมาตรการป้องกัน

บทบาทของสหรัฐฯ และพันธมิตร

สหรัฐฯ มีกองเรือที่ 5 ประจำการอยู่ที่บาห์เรน และทำงานร่วมกับกองทัพเรือพันธมิตร เช่น สหราชอาณาจักร เพื่อตรวจตราและคุ้มครองการเดินเรือในช่องแคบฮอร์มุซ เพื่อรักษาเสถียรภาพการขนส่ง [5, 7]

มาตรการของประเทศไทย

ประเทศไทยเตรียมแผนรับมือโดยการจัดหาพลังงานจากแหล่งอื่นทดแทน การใช้กลไกกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงเพื่อรักษาเสถียรภาพราคา และสั่งการให้ กฟผ. เร่งสำรองก๊าซ LNG [10, 11]

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ช่องแคบฮอร์มุซมีความกว้างเท่าใด?

ช่องแคบฮอร์มุซมีความกว้างประมาณ 33 กิโลเมตรในจุดที่แคบที่สุด แต่ช่องทางเดินเรือจริงนั้นแคบกว่ามาก โดยมีเพียงประมาณ 3 กิโลเมตรต่อทิศทาง [2, 3, 5, 13]
แม้ว่าอิหร่านจะเคยขู่ว่าจะปิดช่องแคบฮอร์มุซหลายครั้ง แต่จนถึงปัจจุบันยังไม่เคยมีการปิดช่องแคบอย่างสมบูรณ์ [1, 5, 6, 8]
การปิดช่องแคบจะทำให้ปริมาณน้ำมันในตลาดโลกลดลงอย่างมาก ส่งผลให้ราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจเกิน 100 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อบาร์เรล และอาจสูงถึง 200 ดอลลาร์สหรัฐฯ [1, 3, 7, 12]
ประเทศที่พึ่งพาการนำเข้าน้ำมันและก๊าซจากอ่าวเปอร์เซียอย่างหนัก เช่น จีน, อินเดีย, ญี่ปุ่น, เกาหลีใต้ และประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย จะได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง [1, 4, 11]

ดูเพิ่มเติม

ภูมิรัฐศาสตร์พลังงาน

ทำความเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างภูมิศาสตร์และการเมืองที่มีต่อการจัดหาพลังงานของโลก

อ่านเพิ่มเติม
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

วิเคราะห์พลวัตความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในตะวันออกกลางและผลกระทบต่อเสถียรภาพโลก

อ่านเพิ่มเติม
ผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลก

สำรวจผลกระทบของความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ต่อตลาดพลังงานและเศรษฐกิจมหภาค

อ่านเพิ่มเติม