AI กับอคติทางเพศ: ความท้าทายที่ต้องเผชิญ

ความท้าทายของอคติทางเพศในระบบ AI

ในยุคที่ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ามามีบทบาทสำคัญในทุกมิติของชีวิต ตั้งแต่การทำงาน การสื่อสาร ไปจนถึงการตัดสินใจ ระบบ AI เหล่านี้กลับแฝงไปด้วยอคติทางเพศที่ซับซ้อน ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อผู้หญิงและกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ การวิจัยจำนวนมากชี้ให้เห็นว่าแบบจำลองภาษาขนาดใหญ่ (Large Language Models: LLMs) ที่เป็นหัวใจของระบบ AI อย่าง ChatGPT นั้น มีแนวโน้มที่จะใช้คำคุณศัพท์ที่สะท้อนถึงแบบแผนทางเพศ (Gender Stereotypes) โดยอัตโนมัติ เช่น การเชื่อมโยงคำว่า 'อ่อนโยน' หรือ 'เห็นอกเห็นใจ' กับผู้หญิง และ 'แข็งแกร่ง' หรือ 'มีเหตุผล' กับผู้ชาย ซึ่งอคติเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นเอง แต่เป็นผลลัพธ์ที่สะท้อนมาจากข้อมูลจำนวนมหาศาลที่ใช้ในการฝึกฝน AI ซึ่งเต็มไปด้วยอคติและความไม่เท่าเทียมที่มีอยู่ในสังคมมนุษย์มาอย่างยาวนาน

ตัวอย่างที่ชัดเจนคือการที่ผู้ช่วยเสมือน (Virtual Assistants) ส่วนใหญ่มักมีเสียงเริ่มต้นเป็นเสียงผู้หญิง เช่น Alexa หรือ Siri ซึ่งเป็นการตอกย้ำภาพลักษณ์ของผู้หญิงในบทบาทที่ต้องคอยให้บริการ หรืออยู่ในตำแหน่งที่ต่ำกว่า ซึ่งเป็นการส่งเสริมแบบแผนทางเพศแบบดั้งเดิม และอาจส่งผลกระทบต่อการรับรู้และการปฏิบัติต่อผู้หญิงในโลกแห่งความเป็นจริง